Những món đặc sản Nghệ An luôn là điểm hấp dẫn trong văn hóa ẩm thực của vùng đất rộng lớn này. Hãy cùng Tứ Phương Food khám phá top 5 đặc sản Nghệ An với hương vị hấp dẫn mà bạn không thể chối từ.

Cam xã Đoài - Đặc sản Nghệ An với hương vị thanh tao, dịu nhẹ

Cam xã Đoài là một đặc sản Nghệ An được các tín đồ du lịch đam mê hoa quả cao cấp săn lùng khi tìm về vùng đất này. Loại quả này được ví như “cam nhà giàu” bởi giá bán có phần đắt đỏ và được tính tiền theo từng quả.

Đặc sản Nghệ An này được trồng nhiều ở địa phận huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An. Sở dĩ cam xã Đoài có giá đắt hơn các loại cam khác bởi nó có hương vị đặc trưng, khác biệt. Cam xã Đoài có vỏ khá mỏng, mịn và cực nhiều nước. Loại cam này còn có hương thơm dịu nhẹ cùng múi vàng óng ánh rất ưa nhìn. Khi thưởng thức, cam xã Đoài sẽ có vị ngọt thanh dễ chịu và không bị chua.

Địa chỉ bán cam xã Đoài ngon ở Nghệ An

• Chợ Vinh: Hồng Sơn, Thành phố Vinh

• Vườn cam xã Đoài: xã Nghi Diên, huyện Nghi Lộc

Nhút Thanh Chương là một dạng thực phẩm muối được làm từ mít non hoặc xơ mít. Nhút Thanh Chương ra đời trong thời kỳ khó khăn, cơm không đủ no. Trong hoàn cảnh đấy, người dân Thanh Chương đã nghĩ ra cách muối mặn mít để ăn dần trong năm. Từ đó, món nhút Thanh Chương ra đời và dần dần trở thành một đặc sản Nghệ An nổi tiếng được nhiều tín đồ du lịch săn đón.

Công đoạn chế biến và muối nhút Thanh Chương cũng không hề dễ dàng. Bạn phải thái sợi mít non, trộn cùng muối và các loại gia vị đặc trưng rồi đem đi nén lại. Sau khoảng thời gian 5 -7 ngày, bạn đem hỗn hợp vừa nén ra vắt sạch nước rồi đem bảo quản trong tủ lạnh.

Với món nhút Thanh Chương, bạn có thể chế biến thành nhiều món ngon với hương vị đặc trưng như canh chua cá lóc, canh lạc, nộm hoặc xoài.

Địa chỉ bán nhút Thanh Chương ngon ở Nghệ An

• Chợ Cồn: Quốc lộ 46A, Thanh Dương, Thanh Chương hoặc các khu chợ quê khác tại địa phận huyện Thanh Chương

Đã nhắc đến nhút Thanh Chương thì bạn không thể bỏ qua tương Nam Đàn. Đây là bộ đôi đặc sản trứ danh của vùng đất này được nhiều tín đồ du lịch nhắc đến và chọn lựa để mua về làm quà cho gia đình.

Tương Nam Đàn là loại gia vị không thể thiếu trong việc nêm nếm các món ăn thường ngày tại Nghệ An. Tương Nam Đàn có vị ngọt nhẹ, bên trong có chứa nhiều đỗ và mùi thơm rất đặc trưng.

Quá trình làm tương Nam Đàn cũng vô cùng kỳ công. Người nghệ nhân chế biến tương Nam Đàn phải trải qua nhiều bước như lựa chọn nguyên liệu, ủ, phơi khô và ngạ tương. Tại Nam Đàn ngày nay còn lưu giữ một làng nghề truyền thống chuyên làm tương. Bạn có thể vừa mua sắm tương vừa tìm hiểu về văn hóa làng nghề tại đây.

Địa chỉ bán tương Nam Đàn ngon ở Nghệ An

• Làng nghề làm tương Nam Đàn: Làng Phan Bội Châu, thị trấn Nam Đàn, huyện Nam Đàn

Nếu được hỏi một món ăn sáng đặc sản ở Nghệ An là gì, các tín đồ du lịch tại đây sẽ không ngần ngại trả lời là cháo lươn Nghệ An. Đây là một món ăn có hàm lượng dinh dưỡng cực kỳ cao mà lại sở hữu hương vị thơm ngon, ấn tượng.

Tại Nghệ An, không khó để bạn có thể tìm kiếm được một hàng bán cháo lươn cùng các món ăn về lươn khác. Mỗi một hàng sẽ có hương vị đặc trưng riêng nhưng đều thổi được cái tình của ẩm thực xứ Nghệ vào trong món ăn này.

Nguyên liệu nấu cháo lươn cũng khá gần gũi, thân quen nên khá dễ để thu hút các tín đồ ẩm thực. Dù thế, cách nấu cháo lươn cũng không hề đơn giản, đòi hỏi người nấu phải cẩn thận trong khâu lựa chọn nguyên liệu và sơ chế lươn sao cho không tanh.

Địa chỉ bán cháo lươn ngon ở Nghệ An

• Cháo lươn Bà Hường cay: 77 Trần Hưng Đạo, Thành phố Vinh

• Cháo lươn Chị Hoa: Cuối đường Thái Phiên - Hồng Sơn, Thành phố Vinh (tính từ Trần Phú đi vào)

• Cháo lươn Bà Ngọ: Ngõ 4 Đốc Thiết, Hưng Bình, Thành phố Vinh

Thanh Chương là một huyện bán sơn địa vừa miền núi, do dãy Trưòng Sơn và sông Lam hợp thành. Sông Lam sau khi chảy qua các huyện Tương Dương, Con  Cuông, Anh Sơn về đến Thanh Chương thì xẻ dọc huyện thành đôi bờ xanh mướt lúa, ngô, khoai, lạc, đậu,... và những vườn cây ăn quả trù mật như Bưởi, Chanh, Chuối,   Tro, Trám. Nhất là vườn Mít. Có vưòn nhiều tới 50-60 gốc, vườn ít cũng có 5-6 gốc. Mít là một trong những cây đặc sản được người Thanh Chương rất quan tâm trồng và chăm bón. Vì cây Mít vừa cho gỗ tốt, lại có màu đẹp để làm nhà, làm đồ gia dụng. Quả Mít chín ăn thơm, ngon, ngọt, bổ. Quả Mít còn xanh nấu canh, luộc, xào... đều ngon. đặc biệt là để nhút ăn dần  quanh  năm. Người nông dân Thanh Chương thường nói:  Khi trong nhà đã có được chum tương, vại nhút là không lo giáp hạt về thực phẩm,  trong ăn uống hàng ngày nữa.

Làm nhút để ăn đã trở thành một nghề truyền thống gắn liền với  cuộc sống  nông nghiệp trồng lúa nước của người dân lao động ở Thanh Chương.  Nhút là một  thực phẩm độc đáo trong văn hoá ẩm thực của vùng Thanh Chương. Phương ngữ ở Nghệ An đã có câu: nhút Thanh Chương, tương Nam đàn. Câu phương ngữ ấy ý nói  đến nhút là nói đến Thanh Chương, nói đến tương là nói đến Nam đàn. Nghề làm nhút ở Thanh Chương có từ bao giờ chưa ai biết rõ. Theo các cụ già người Thanh Chương cho biết cha ông họ kể rằng: Trong các toán thợ làm đình Hoành Sơn trưốc đây ở Khánh Sơn, huyện Nam đàn có một toán thợ là người Thanh Chương, đến mùa mít chín, bà con Thanh Chương đưa mít xuống cho thợ ăn. Toán thợ ăn múi, vứt hạt ra. Hạt mọc thành cây và cho quả. Toán thợ lại lấy quả làm nhút ăn và biếu các toán bạn cùng ăn: Cánh thợ bạn ăn và khen: Ăn nhút đã ngon, uống nước chè xanh cảm thấy nước chè xanh ngon hơn. Nếu vậy thì nghề làm nhút ở Thanh Chương đã  có cách đây trên vài ba thế kỷ. Vì đình Hoành Sơn được xây dựng vào cuối thế kỷ XVIII (1763). Như trên đã nói Nhút là thực phẩm dự trữ để ăn dần của từng gia đình như dưa, cà muối, tương,... chăm lo thực phẩm hàng ngày nói chung, tương, cà, nhút,... nói   riêng cho gia đình thường là các phụ nữ. Vì họ là người nội trợ của gia đình. Vì vậy có thể nói được rằng  tổ sư của nghề làm nhút không ai khác là người phụ nữ, ngưòi nội  trợ của các gia đình trưốc đây ở Thanh Chương, còn nói cụ thể người nào cũng khó. a) Vật liệu để làm nhút Vật liệu để làm nhút gồm có những quả Mít xanh và muôi trắng. Nhút ngon là nhút có sợi nhỏ, mềm, màu vàng sẫm, có vị chua mặn vừa phải và có vị ngọt. để có nhút ngon, người ta phải chọn những quả Mít già (ương xanh) ỏ đàng  đông thân cây, không bị sâu và phải là loại mít bở.  Muối là loại muôi trắng, sạch  không có tạp bẩn. b) Công cụ để làm nhút Công cụ để làm nhút gồm có Một cái vại sành hình  trụ (to,  nhỏ tuỳ  từng nhà) để đựng nhút. Một cái vỉ đan bằng tre, hình tròn có đưòng kính bằng đưòng kính của lòng chiếc vại sành, để dằn nhút xuông cho đều. Một cái dằn bằng gỗ chắc, hình trụ có đưòng kính từ 15-18cm để đặt lên trên chiếc vỉ, nó có tác dụng nén nhút xuống  làm  cho toàn bộ nhút luôn được ngập dưới nước (giống như nêm cà muối luôn ngập dưới nước. Ngoài ra cần 1 cái nống nhỏ, dân Thanh Chương thường gọi là nống gấm), để  làm đồ đựng những quả Mít sau khi đã được làm sạch vỏ ngoài tức da Mít, và Mít đã được băm, thái nhỏ ra. Một số dao như dao băm, dao thái, có lưõi mỏng sắc trơn. Dao thái lưỡi mỏng nhưng có chấu (gọi là dao chấu) hoặc liềm chấu. Dao lưỡi mỏng không có chấu để băm, dao có chấu để thái nhỏ Mít ra thành sợi nhỏ. Hiện nay nhiều người thay dao bằng bàn nạo. Dùng nạo vừa nhanh, sợi nhỏ đều. c) Quy trình công nghệ Khi đã có đầy đủ vật liệu (những quả Mít xanh, muốì ăn)  và công cụ để làm  như vại sành để đựng, dao hay bàn nạo để băm thái,... người ta tiến hành quy trình chế biến. Trưóc hết ngưòi ta gọt sạch tót (vỏ ngoài) những quả Mít đã được chọn để làm nhút. để làm sạch nhựa mà không để nhựa quả Mít vấy vào tay, vào người trong quá trình gọt vỏ (vì nhựa Mít vấy vào vừa bẩn vừa khó rửa sạch) người ta đem đóng vào mỗi quả Mít 1 cái cọc bằng tre hay bằng gỗ để làm cán cầm. Khi gọt vỏ người ta phải đưa quả ra giữa dòng nước chảy hoặc trong chậu nước để gọt. Nhờ có nước nên gọt đến đâu nước rửa sạch nhựa đến đó. Gọt xong mỗi quả, người ta thường dùng dao băm sâu vào trong quả Mít nhiều nhát cho nhựa trong quả Mít ra bằng hết. Gọt xong và làm hết nhựa rồi, người ta để vào nống, rồi băm thái hoặc nạo nhỏ ra thành sợi. Băm thái (nạo) xong, ngưòi ta cho muối vào trộn đều, lượng muối bỏ vào tuỳ theo lượng Mít được băm nhỏ ra. Tỷ lệ giữa muối và nhút không có  công  thức  mà theo kinh nghiệm của người làm. Khi đã trộn đều muối vào, ngưòi ta cho vào cối giã. Nếu ít thì dùng tay vò cho mềm ra. Rồi bỏ vào vại sành khoả đều trên bề mặt, bỏ vỉ vào dằn đá hoặc dằn gỗ lên để nhấn xuống. Sau đó đổ nước muối loãng vào cho ngập vỉ và đậy nắp che bụi lại (nắp che bụi có thể tận dụng cái mẹt hư hoặc cái nón cũ), ủ khoảng 5-6 ngày là dùng được . Khác với tương, thời gian ủ phải phơi nắng tương mới tốt, nhút thì phải để nơi râm mát. Quy trình chế biến đơn giản, phổ biến không có bí mật gia truyền. Thế hệ trưóc truyền nghề cho thế hệ sau. Mẹ hướng dẫn cho con gái và người biết làm sẵn sàng chỉ dẫn cho bạn bè, cho người muốn tìm hiểu. d) Cách ăn nhút đơn giản và thường gặp nhất là Nhút vắt bớt nước, chấm với tương, với nước mắm và kèm theo mấy lá lộc thơm, nhất là với lá kinh giới. Nhà có dầu lạc, người ta   bỏ dầu vào nước chấm thì độ ngon của nhút cũng được tăng lên rất hấp dẫn. Trên là loại nhút ăn thường xuyên,  còn loại nhút ăn ngay,  nói ăn ngay cũng  phải sau 3 ngày. Nguyên liệu cũng là Mít non xanh. Ngoài ra thêm cả Riềng thái nhỏ, Sả băm nhỏ. Nếu Mít non xanh là 1 kg thì Riềng và Sả là 0,1kg. Ba  thứ trên trộn kỹ  với muối vừa phải rồi bỏ vào lon hoặc vại, nén chặt, đổ nưóc sôi để nguội vào, sau 3 ngày là ăn được. Có 3 cách ăn loại nhút này: - Ăn nộm: Lạc hoặc vừng rang lên, giã nhỏ trộn lẫn với lá chanh, lá rau ngổ, lá đinh lăng... rồi cho nhút vào trộn lẫn lần nữa. - Ăn chấm: Lấy nhút ra chấm với nước mắm có thêm gia vị tỏi và ớt. - Nấu canh: Cũng như trên, nhưng thường nấu với lạc rang giã nhỏ hoặc Cá Lóc, Cá Trê,... có thêm gia vị là ớt, mùi tàu  và cà chua. Nhút ăn thưòng xuyên cũng  nấu canh được. Còn có loại nhút bằng xơ mít đã chín, mít ăn múi xong, ngưòi ta gọt lấy xơ: - Nếu là mít bở: Chỉ việc gọt vỏ trộn muối, bỏ vào rồi buộc chặt, độ vài ba  ngày là ăn được. Khi ăn thái nhỏ, chấm với nước mắm có gia vị ốt, tỏi. Loại này, có người gọi đùa là giò nhút. - Nếu là mít dai: Gọt vỏ trộn muối bỏ nước lã đun sôi để nguội ngâm 2 ngày, sau đó xé nhỏ và làm như trên. đó là giới thiệu một số loại nhút phổ biến ở vùng Thanh Chương. Còn làm thế nào cho ngon hơn thì tuỳ tài năng khéo léo của ngưòi phụ nữ trong gia đình. Trước đây ở Thanh Chương trong các bữa tiệc, hoặc tiếp khách của gia đình không bao giờ thiếu 1 đĩa nhút giữa mâm tiệc, nhất là khi có lòng lợn. Nhút ăn kèm    với lòng lợn, thịt luộc càng làm tăng thêm độ ngon vốn có của các món ăn khác. Ở Thanh Chương, nhút làm ra để tự cung tự cấp trong gia đình, khi cần ai xin cũng cho. Giá trị kinh tế tuy không cao nhưng rất được nhiều ngưòi ưa chuộng vì dễ chế biến. Nó là món ăn gần gũi quen thân, nguyên liệu sẵn có, rẻ tiền lại rất sạch, không bị nhiễm độc.

Ca dao có câu: đừng khinh dưa nhút, tương cà Tuy không lịch lãm nhưng mà sạch trong

Nhút là một nét văn hoá ẩm thực truyền thống của vùng dân cư Thanh Chương. Người Thanh Chương đi khắp muôn phương, đến đâu đều làm nhút đến đó, đều ăn   nhút và đều không quên mất vị của món nhút. Chính vì thế mà nhút đã trở thành món hàng thực phẩm ở các chợ đô thị. Trong cơ chế thị trường, các món ăn truyền thông đặc sản đang được phục hồi, nhất là món ăn truyền thông hấp dẫn. Nếu cải tiến và nâng cao quy trình công nghệ thì chất lượng nhút chắc sẽ hấp  dẫn và giá trị hàng hóa tăng lên. Tiềm năng nguyên liệu dồi dào,  đủ điều kiện để làm  đồ hộp xuất khẩu tốt.

Nguyễn Văn Phúc                                                                                                                                                                    Cán bộ BQL Dự Án FMCR

Bánh mướt là món bánh đặc sản Nghệ An được làm từ gạo Vê, có hương vị đặc trưng của vùng miền nơi đây. Món bánh mướt Diễn Châu này rất dễ ăn, ăn kèm với chén nước mắm chua cay cũng đã thấy ngon miệng. Thường người dân nơi đây ăn bánh mướt cùng thịt lợn nướng, bò nướng lụi, chả nem rán, bò lá lốt mỡ chài cùng rau giá.

Một điều mà nhiều du khách sẽ dễ dàng nhận ra đó chính là các món lươn rất phổ biến tại thành phố Vinh. Trong số đó chắc chắn phải nhắc đến món miến lươn trứ danh xứ Vinh rồi! Miến lươn là đặc sản Vinh được chế biến theo công thức đặc biệt, hương vị nước dùng vô cùng đậm đà xen lẫn chút cay. Thịt lươn vừa béo lại đậm vị nhưng không sợ tanh, ăn vào rất vừa miệng. Đây cũng chính là món ăn được rất nhiều du khách lựa chọn khi đến Vinh.

Nếu bạn đang tìm kiếm những món đặc sản Nghệ An độc đáo thì chắc chắn phải thử qua súp lươn. Với vị ngọt và béo rất lạ của thịt lươn làm nước lèo ăn kèm các loại rau thơm dân giã như mùi tàu, hành tăm… món ăn độc đáo này sẽ khiến bạn vấn vương nhớ mãi.

Mỗi tô súp lươn chỉ có giá dao động khoảng 30.000 đồng/tô thường, tô đặc biệt hoặc nhiều lươn hơn sẽ vào tầm 40.000 - 45.000 đồng/suất. Súp lươn xứ nghệ tuy đơn giản và “phải chăng”, nhưng không phải nơi nào cũng có thể ăn được bởi cái hương vị đặc trưng không tả được Nên đến Nghệ An rồi, bạn đừng quên thử nhé.

“Linh hồn” của món đặc sản Nghệ An này là ở nước dùng nấu từ xương heo cùng các gia vị, có độ sánh và mùi thơm phức ăn kèm rau thơm, hành lá, ngò rai. Sở dĩ có tên cháo canh là do nước dùng phải nấu đến độ sệt như nấu cháo, nhưng sợi cháo canh là sợi bánh canh.

Nguyên liệu chính làm nên món ăn là bột mì. Bột được nhào nặn cho đến khi thật nhuyễn, đưa vào máy ép hoặc cắt thành từng sợi, cho vào nồi nước đang sôi để làm chín sợi mì. Quan trọng sợi mì tươi và nước dùng phải nấu cầu kì, ngon đậm đà mới thả sợi mì vào. Món ăn ngon phụ thuộc vào nước dùng được hầm bằng xương lợn và thêm gia vị đi kèm. Tùy từng quán mà có thêm các nguyên liệu khác nhau như giò, chả thái mỏng, trứng cút luộc, thịt cá lóc, tôm... Bát cháo canh được dọn ra với những sợi mì mềm mượt điểm xuyết vài lá mùi tàu thơm phúc, thêm lát chanh và sa tế hay tương ớt.

Tương Nam Đàn không chỉ là đặc sản Vinh nổi tiếng mà còn là nét ẩm thực không thể thiếu trong bữa cơm hàng ngày tại đây. Tương Nam Đàn sử dụng nhiều nguyên liệu như đậu nành, muối trắng, nếp, ngô,... và được làm bằng công thức gia truyền tại làng Phan Bội Châu. Ghé thăm làng nghề Phan Bội Châu, du khách vừa có thể thưởng thức món tương ngon trứ danh, vừa khám phá cách làm tương truyền thống tại đây.

Tương có thể dùng để kho cá, chấm rau muống luộc, rau lang luộc.. Khi lấy thử một mẻ bỏ vào bát, đảm bảo bạn sẽ không thể cưỡng lại bát tương vàng óng, ăn vào vừa có vị mặn, vừa có vị ngọt, nếu chấm có dính mẻ đậu thì có vị bùi.

Nếu bạn đang tìm một món đặc sản Nghệ An làm quà độc đáo cho người thân thì Nhút Thanh Chương sẽ là lựa chọn tuyệt vời nhất. Chỉ với nguyên liệu bình dị như xơ mít, người dân đã ngâm và chế biến thành một thực phẩm luôn có mặt trong mâm cơm của mỗi gia đình người dân nơi đây. Khi đến Nghệ An, bạn có thể mua nhút ở hầu hết các cửa hàng bán thực phẩm khô và quà lưu niệm với tầm giá khoảng 40.000 - 55.000 đồng/hộp (1 - 1,5kg).

Bánh gai Dốc Dừa có một màu đen tự nhiên từ lá gai vừa an toàn vừa đặc trưng của vùng miền. Nếu đã một lần thưởng thức món đặc sản này chắc bạn sẽ không bao giờ quên được hương vị của nó. Bánh gai dẻo dai ngọt, thơm, ăn nhiều không ngán thực sự là món quà quý cho du khách gần xa. Bánh gai được bày bán ở bất cứ khu chợ nào ở Nghệ An, thậm chí bên vỉa hè, gánh hàng rong. Với những bạn ở các vùng miền khác dễ dàng tìm thấy ở các siêu thị đặc sản Nghệ An hoặc miền Trung.

Một món đặc sản Vinh vô cùng dân dã mà du khách có thể lựa chọn làm quà chính là bánh đa. Bánh đa được chế biến vô cùng đơn giản với nguyên liệu từ gạo, ớt, tỏi, muối, vừng đen,... Bánh đa có thể dùng để ăn kèm với nhiều món ăn để tăng cảm giác ngon miệng cũng được nhé. Đặc biệt là bánh bảo quản được rất lâu nên không sợ hư hỏng.

Bánh đa xúc hến là món ngon đặc trưng của người miền Trung. Món ăn này được rất dễ làm và được rất nhiều người ưa chuộng. Hến lấy được từ sông Lam, sau khi tách vỏ, xào cùng hạnh mỡ béo ngậy và thơm lừng. Kết hợp cùng với hến là những chiếc bánh đa Đô Lương giòn tan được dùng thay thìa, một sự kết hợp quá hoàn hảo làm nên món đặc sản Nghệ An đầy quyến rũ. Gia vị để ăn cùng bánh đa là lạc rang giã nhỏ, rau sống và ớt để thêm kích thích vị giác.

Hiện đặc sản này được rao bán ở các chợ tại Nghệ An với giá 15.000 đồng/bát.